Zanieczyszczenie powietrza jest głównym zdrowotnym zagrożeniem środowiskowym na świecie. Natężenie pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5, dwutlenku azotu, ozonu oraz tlenku węgla wiąże się ze wzrostem zachorowań na choroby układu krążenia i oddechowego, co może prowadzić do przedwczesnej śmierci. Biorąc pod uwagę wzrost zagrożenia dla zdrowia związany z jakością powietrza w Polsce i ochronę zdrowia publicznego, Ministerstwo Zdrowia powołało Zespół Roboczy ds. Wpływu Zanieczyszczeń Powietrza na Zdrowie przy Radzie Zdrowia Publicznego.
Zespół jest organem doradczym, który zajmuje się m.in. aspektami zdrowotnymi zanieczyszczeń powietrza, wsparciem merytorycznym podczas podejmowanych przez Ministerstwo Zdrowia działań, oceną zagrożenia i potencjalnych skutków zdrowotnych wynikających z zanieczyszczenia powietrza. Jednym z efektów działania Zespołu jest przełożenie na język polski dokumentu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) pt. „Działania indywidualne i informowanie o ryzyku w związku z zanieczyszczeniem powietrza”.
W dokumencie, poza tłumaczeniem raportu, znajdują się informacje dla pracowników służby zdrowia i rekomendacje dla poszczególnych krajów, w tym Polski.
„W całej Polsce najważniejszym i najgroźniejszym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest tzw. niska emisja (emisja pyłów i szkodliwych gazów na wysokości do 40 m, pochodząca głównie z domowych pieców grzewczych i lokalnych kotłowni spalających węgiel i drewno). Powoduje ona znaczne uwolnienia pyłów PM2.5 oraz zawartego w pyłach rakotwórczego benzo(a)pirenu. W większych miastach, dodatkowo do pogorszenia jakości powietrza przyczynia się transport drogowy. Ważnym działaniem w interesie zdrowia publicznego w Polsce jest poprawa jakości powietrza poprzez redukcję emisji zanieczyszczeń z tych sektorów”.
Dokument WHO znajduje się poniżej w materiałach.
Jak zmniejszyć narażenie na zanieczyszczenie powietrza?
- Zredukować emisję zanieczyszczeń dzięki wymianie starego pieca (tzw. kopciucha) na nowy ekologiczny piec.
- Ograniczyć korzystanie z transportu samochodowego, wybierając transport mniej emisyjny (np. publiczny) lub bezemisyjny (np. rowerowy).
- Dbać o wietrzenie pomieszczeń, jednak zimą i w czasie epizodów smogowych ograniczyć przewietrzanie.
- Dbać o regularną aktywność fizyczną na zewnątrz, ale starać się wykonywać ją poza godzinami największego zanieczyszczenia powietrza tj. 7:00-9:00 i 16:00-19:00 i w miejscach oddalonych od źródeł emisji, np. ruchliwych dróg.
- Zakupić oczyszczacz powietrza do domu, dbać o jego prawidłową eksploatację, wymianę filtrów i używać go zwłaszcza w trakcie epizodów smogowych.
- Jeśli w miejscu pracy (narażenie na pył), stosować prawidłowo dobraną maskę posiadającą odpowiednie certyfikaty skuteczności zgodnie z zaleceniami dla stanowiska pracy.
Nie dla wszystkich skutki zanieczyszczenia powietrza są odczuwalne w ten sam sposób. Zależy to od ogólnego stanu zdrowia, wieku, przebytych chorób i prowadzonego leczenia. Osoby należące do grupy o podwyższonym ryzyku ostrych i nasilonych skutków zdrowotnych krótkotrwałej ekspozycji na zanieczyszczenie powietrza to: chorzy na przewlekłe schorzenia układu sercowo-naczyniowego lub oddechowego, dzieci poniżej 5 roku życia, seniorzy, kobiety w ciąży. Osoby należące do grup podwyższonego ryzyka powinny stale obserwować Polski Indeks Jakości Powietrza (zwłaszcza w sezonie grzewczym), aby na bieżąco podejmować działania redukujące ich narażenie na zanieczyszczenie powietrza, zwłaszcza w zakresie realizowanej aktywności fizycznej.