Dobra państwowe, początkowo książęce, a później królewszczyzny obejmowały Siedlec i klucz kopanicki. Jednakże Siedlca już w 1257 roku wyzbył się Przemysław I na rzecz cystersów oberskich. Natomiast Kopanica pozostawała domeną królewską aż do schyłku Rzeczypospolitej. Klucz majątkowy został tu zorganizowany w XIV wieku, prawdopodobnie tuż po roku 1332, kiedy Kopanica przeszła w ręce królów polskich (Wcześniej należała do komesa Jaroty z rodu Szaszorów). Centrum jego stanowiła Kopanica, w źródłach określana jako gród, a do klucz należała Wielka Wieś, Mała Wieś i Wąchabno. Jako własność królewska cieszyła się Kopanica protekcją władców polskich. W roku 1408 Władysław Jagiełło wznosi tu kościół, którego erekcję potwierdza Kazimierz Jagiellończyk w roku 1443. Pierwszym plebanem parafii kopanickiej odłączonej od Niałka jest pleban Jan, który przeniósł się tutaj z Komorowa. W roku 1418 przybywa tutaj ks. Mikołaj, rozwija się szkółka a rektorem jej został kleryk Szymon. Parafia kopanicka w XV wieku poza grodem obejmowała Jaromierz, Kargową, Małą Wieś, Wielką Wieś i Wąchabno. Dane z XVI wieku określają miasto i klucz jako starostwo kopanickie. Było to starostwo niegrodowe tzn. nie posiadające sądu grodzkiego. W źródłach z XV wieku Kopanica określana jest mianem miasta, nie jest jednak pewne, czy już wówczas miała status prawny miasta, to znaczy lokację. Przyjmuje się wszakże, że Kopanica jest jednym z najwcześniej lokowanych miast Wielkopolski. Jako przybliżoną datę lokacji Kopanicy ustala się początek wieku XVI. W roku 1641 ówczesny dzierżawca starostwa kopanickiego, Lampart Sierakowski, lokuje w Kopanicy prawdopodobnie wokół jednego z trzech ówczesnych rynków, tzw. nowe miasto Lampartpol.
Kopanica mimo prawnego statusu miasta nie wykształciła wyraźnych form gospodarki miejskiej. Przez cały czas zachowała ona charakter na wpół wiejski, gdyż rzemiosło miało tu niewielką przewagę nad rolnictwem. Podobnie słabo był rozwinięty handel lokalny. Podstawę egzystencji mieszkańców stanowiły grunty miejskie, młyn, rybołówstwo. Jeszcze w XVIII wieku wynagrodzenie urzędników miejskich regulowano nie w pieniądzach, ale w uprawnieniach do pewnych pożytków płynących z posiadania pól i łąk, warzenia piwa itp. Dlatego Kopanica nigdy nie rozwinęła się w dużą osadę. W 1661 roku było tu i w Lampartpolu 170 domów, a w roku 1794 Kopanica liczyła zaledwie 380 mieszkańców. Rozwój miasta ograniczały również częste klęski żywiołowe i grabieże wojsk. W latach 1703 i 1793 miasto strawił pożar, a w roku 1627 epidemia tak przetrzebiła rybaków, że z 24 rybaków miejskich pozostało po klęsce dwóch. Jeszcze dokuczliwsze były przejścia wojsk i związane z tym kontrybucje, na co Kopanica jako miasto pograniczne często była narażona. Po wojnach szwedzkich w roku 1661 ze 170 domów w Kopanicy pozostało zaledwie 20. Niektórzy dzierżawcy starostwa kopanickiego próbowali podnieść miasto z upadku. W tym celu Lampart Sierakowski lokował wspomniane nowe miasto Lampartpol, a dla ożywienia gospodarki miejskiej sprowadził ze Śląska protestantów uchodzących przed prześladowaniami, którzy zyskawszy przywileje mogli swobodnie też rozwijać swe życie religijne. Nabożeństwa dla członków gminy odbywały się na ratuszu w Kopanicy. Jednakże mimo tych wysiłków miasto nie mogło dojść do jako takiej równowagi gospodarczej i pomyślności. Nieuchronnie chyliło się ku upadkowi, o czym świadczą zwolnienia od podatków zubożałych mieszczan. Starostwo kopanickie należało do kategorii mniejszych królewszczyzn. Dochody z niego płynące w 1479 r. na 50 grzywien rocznie. Starostwo kopanickie najczęściej było puszczane w dzierżawę. W XVII wieku dzierżawili je między innymi Wojciech Korzbok Zawadzki, Stanisław Zawadzki, Lampart Sierakowski, dworzanin króla Władysława IV, ożeniony z miejscową szlachcianką Katarzyną Jaromirską z Kosieczyna.
